Magia kina Wszechświecie.

zdjęcie z Muzeum PRL w Krakowie

Prawie trzydzieści lat temu zaczęłam pracę w Ośrodku Kultury.
Jako instruktor kulturalny.
Byłam młoda, kreatywna, pełna pasji, ale też i ambicji.
Małe miasteczko podlaskie było trudnym poligonem. Czas płynął w nim wolniej, był bardziej zestalony, cięższy i mniej plastyczny. Tak jak umysły w nim zatopione. Przyzwyczajeni do powtarzalności pór roku, biorytmu siania, wzrostu i zbioru, ludzie nie bardzo chcieli zakłóceń w tym spokojnym potoku.
To znaczy chcieli, ale tak, aby rozrywka też była taka swojska, zrozumiała, oswojona.
I taki dylemat powstawał, z jednej strony zawsze krytykowano Ośrodek, że nic nowego, wszystko to samo, z drugiej, kiedy się sprowadzało Kwartet jazzowy na wieczorny koncert, nikt nie przychodził.
Bo cóż to za dziwactwo!
I tak życie płynęło.

Mieliśmy kino w Ośrodku. Porządne, z nachyloną podłogą, szerokimi, drewnianymi, wygodnymi fotelami. Na górze w projektorni stały dwa wielkie aparaty, które przez wąskie okienka rzucały magiczne snopy światła na duży biały ekran. W aparatach były specjalne elektrody żarowe, które już wtedy trudno było zdobyć. Nasz Kinooperator miał jednak znajomości w branży i kino działało. Widzów nie było wielu, ale na hity przychodziło dużo osób.
Nasz Kinooperator był już około sześćdziesiątki. Wesoły, rubaszny, kobieciarz. Lubił swoją pracę, ale był już nią zmęczony i wyglądał emerytury.
No i feler taki miał, lubił wódeczkę.

Więc przychodziłam do pracy godzinkę przed seansem. Sprawdzałam wszystko i czekałam.
Jeśli Kinooperator nie pojawił się tak do półgodziny przed seansem, zamykałam kino i biegłam do pobliskiej gospody. Jeśli miałam szczęście, Kinooperator tam radośnie siedział przy stoliku, uzupełniając poziom procentów w organizmie wraz z kolegami. Na mój widok szeroko się uśmiechał i krzyczał: zaraz będę pani Aniu!
Jeśli nie miałam szczęścia, wracałam do pracy, łapałam swój rower i jechałam na tzw. melinę.
Była ona w domu całkiem obrotnego biznesmena miasteczkowego. Tam się dzwoniło do drzwi. Czasem dość długo. A czas płynął. W końcu ktoś otwierał i nawet nic mówić nie musiałam.
Na mój widok, z człowieka otwierającego drzwi, wydobywało się na fali zapachu alkoholu słowo: AHA!

Wsiadałam na rower i gnałam z powrotem do kina, gdzie już pod zamkniętymi drzwiami ktoś zwykle czekał. Sprzedawałam bilety, wpuszczałam ludzi na salę, nerwowo popatrując czy Kinooperator już podjechał swoim maluszkiem, czasem go ktoś podwoził. Wolałam się nie zastanawiać, jak on jeździ na tych swoich procentach...
Rzadko seanse rozpoczynały się o czasie. Ale jakoś nikt nie robił draki z tego powodu.
Ludzie byli jacyś cierpliwsi?

Zawsze dużą ulgę czułam kiedy Kinooperator lekko sztywno, ze skupionym wzrokiem pojawiał się
i szedł na górę. Do projektorni.
Nasłuchiwałam charakterystycznego szelestu przewijanych filmów, stukania, które informowało o zakładaniu filmu na aparat. Gasiłam światło na sali, zapadała ciemność. Widzowie siedzieli cicho i czekali. I nagle rozlegał się cichy gwizd, a po nim szum i lekkie stukanie, snop światła padał na ekran, szum przechodził w tło i film ruszał.
Lubiłam mimo wszystko te kinowe dyżury, bo mogłam obejrzeć filmy za darmo.

Jednak taki seans miał dodatkowe atrakcje, bo po około 20 minutach, taśma się kończyła na jednym projektorze i trzeba było zgrabnie zastartować drugi. Nasz Kinooperator był w tym niezły, przerw prawie się nie zauważało. Pod warunkiem, że nie zasnął, bo za dużo jednak procentów było.
Więc kiedy nagle film się urywał, robiło się ciemno i słychać było charakterystyczne ocieranie końcówki kręcącej się taśmy: szur, szur, szur...zrywałam się z fotela, przepraszałam w ciemności widzów i biegłam na górę rozczmuchać Kinooperatora.
Wracałam i film leciał dalej.
Czasem taśma się przepalała, co było widać na ekranie, topiąca się na brązowo znikająca taśma...
Wtedy Kinooperator zdejmował film i na stojącej obok maszynie, sprytnie i szybko ją kleił, zajmowało mu to może dwie, trzy minuty i wszystko ruszało dalej.
Czasem znikał głos, ale wtedy otwierałam skrzyneczkę rozdzielczą za moim fotelem i kilka razy przekręcałam przełącznik światła w projektorni, to był nasz znak, że fonię trzeba poprawić.

I tak działało kino. Ludzie przychodzili, nikt się nie denerwował, nie gwizdał, nie krzyczał.
Niespodzianki były częścią filmu, zgrabnie wplatały się w narrację i nikomu nie wadziły.
Kinooperator po filmie schodził na dół lekko przetrzeźwiały, mówił: dobranoc i jechał czerwonym maluszkiem do domu, albo na melinę. Wśród kolegów weselej, a w domu pusto, bo żona była w Stanach od lat.
Ja rozluźniona, spokojnie szłam do domu.
Zazwyczaj była już noc, w oknach domów paliły się żółte światła, prześwitujące przez szczelnie zaciągnięte zasłony. Czasem zaszczekał pies, słyszałam swoje kroki, szum drzew...

Życie...

zdjęcie z Muzeum PRL w  Krakowie

Pozdrawiam Wszechświecie, Twoja czasem chcąca wrócić do przeszłości Prowincjonalna Bibliotekarka.